Este domingo volvemos a proponer una nueva salida. La última salida puntuable de este año.
Esta salida ya la propusimos el año pasado, pero tuvimos que cambiarla sobre la marcha y finalmente suspenderla debido a la cantidad de agua que caía.
Aunque las previsiones para mañana no son buenas , esperemos que el tiempo aguante y podamos realizarla.
Continuamos con el plan que os comentamos en las últimas salidas. Si el tiempo lo permite después de subir al Baio, comeremos en Egino y luego a la tarde montaremos un par de cordadas en alguna vía sencilla para que todos escalen un poco.Si el tiempo nos lo impide nos conformaremos con subir al Baio y comer en casa.

Os espero mañana.

NOMBRE DEL MONTE: Ballo 1.197 m PROVINCIA: Alava
PUNTO DE PARTIDA: San Roman de San Millan DESNIVEL: 591 m
DISTANCIA: 5 km TIEMPO: 1 h 30 m



Ballo Arabako lautadatik abiatuta igo daitekeen mendi ederrenetako bat da, bai lautadaren gain eskaintzen duen ikusmira zabalarengatik, bai San Roman aldeko igoera entretenigarriagatik eta bai gainaldeko paisaiarengatik. Haitz mutur zorrotzak erakusten ditu San Roman herriaren gainean eta autobidetik ziztu bizian pasatzen denak ere ezin du hari begiratu bat bota gabe paretik pasa. Ipar eta mendebaldeko amildegi horien atzean ordea Legaireko larre eta baso ederrak daude, gora-behera apaleko eremu zabalean. Baso eta larre horietan barrena dator Opakua aldeko bidea, ertzari jarraituz. Atauko mendatea da beste aukera, ekialderago, larrean barrena edo ertzari jarraituz etortzeko.
Mirutegirena da tontor nabarmenena, gurutzea duena, baina Ballo metro batzuk gehiago da, Opakua aldera jotzen duen ertzean. Atau da hirugarrena, ekialderago, amildegiaren ertzean. Neke handirik gabe egin daiteke hiruren arteko bidea, elkarrengandik gertu egoteaz gain gustora ibiltzeko lekua baita.


Otra de la cumbres atractivas del terrritorio alaves es Ballo. Acercarse a la sierra Entzia, enclave natural al que pertenece, es rodearse de hayedos y de extensas campas en medio de un paraje de relieves suaves u ondulados.
Aunque la subida mas tradicional se realiza desde el pueblo de San Roman, existen otras posibilidades de elevado interes montañero y paisajistico. POr ejemplo, la ruta que desde el puerto de Andoin, en el itinerario a la cumbre de Legunbe, gira a la derecha para discurrir al filo del escarpe hasta Mirutegi y Ballo pasando por la cumbre de Atau. Otra ruta muy sencilla parte del mismo puerto de Opakua. Asi, subiendo desde la Llanada, se sigue por la pista que se dirige a Legaire, y en el primer cruce se guira a la izquierda en direccion al puerto de Okariz. Despues, siguiendo la linea de cresteria, se corona la cumbre del Ballo.
Al llegar a San Roman de San Millan 606 m, desde la Plaza Mayor nos dirigimos calle arriba hasta la parte alta del pueblo, lugar donde se encuentran la fuente-abrevadero. despues, giramos a la izquierda y a los 50 m, de andar por la calle Bizkai giramos a la derecha para situarnos ante la bascula y la barrera metalica que da acceso al monte. Atravesaremos la barrera para seguir la pista que se orienta a la derecha y discurre al principio a la par de un arroyo. Mas adelante se cruza y seguimos un poco mas hacia el Oeste. En breve, retomamos la direccion sur, es decir, la pista nos obliga a girar a la izquierda para enfilar hacia el bosque.
El camino discurre por un apista muy marcada en el terreno y no resulta dificil continuarla. Sin embargo, poco antes de alcanzar el bosque, alcanzamos una bifurcacion. Aunque ambas pistas vuelven a enlazar mas arriba, optaremos por continuar por la derecha, por el camino mas notable. Cualquiera de los dos caminos sirven para ganar terreno al bosque, ya que ambos se unen con posterioridad. Sin embargo, mas adelante, se llega a una encrucijada de pistas. Sera entonces el momento de tomar por la izquierda un camino con apariencia de senda. Sin salirse de ella efectuaremos un corto flanqueo por el bosque durante unos 7 minutos, hasta que esta se orienta de nuevo hacia el escarpe, roquedo que a duras penas se observa a traves del follaje. La senda ira ascendiendo para buscar el paso o portillo del escarpe. Unas flechas rojas en los arboles nos pueden facilitar la orientacion en este tramo del bosque. Conforme ganamos altitud, el sendero describira sucesivos giros a la derecha y ala izquierda, con el fin de superar la umbria del hayedo. esta zona nos puede resultar especialmente complicada en dias d elluvia o niebla por ser confusa y propensa a resbalones.
Tras superar la muralla caliza, llegamos al portillo y ala fuente de Atau. desde aqui, solo resta remontar la pendiente herbosa, hasta culminar en la Cruz de San Roman o Mirutegi; 1.166 m. Ya en la cima, giraremos a la izquierda, atraves del cresterio calizo, hasta el Ballo.
Para ascender al Atau, tenemos que bajar hasta el collado de Atau y seguir de frente hasta la cima de Atau. Despues desandaremos lo andado hasta el collado de Atau y descenderemos por donde hemos subido hasta San Roman.

Igandean Orixol mendira joan ginen.
Larunbata osoan euri egin zuen eta ez zen jende asko ausartu. Baina ,animatu ginenak primeran pasatu genuen Amaraionako mendi honetan.
Ona hemen argazki batzuk.









El pasado domingo estuvimos en el monte Orisol.
Después de un sabado que estuvo lloviendo muchisimo durante todo el día no se atrevió mucha gente a acudir a la salida. los que fuimos pudimos disfrutar de una agradable mañana en este monte en la zona de Aramaiona.
Estas son algunas de las fotos que sacamos en esta salida.

Aramaiok jasan duen historia odoltsuak bideraturik, oso ugariak dira herriari buruzko kondairak. Barajuen auzoan kokatuta zegoen gazteluak eta herria inguratzen duten mendiek, ezkutuan gorde dituzte istorio sinestezinen protagonistak.

Zeruan zehar hegaz ibiltzen zen Anbotoko Mari, herriko neskatila gazteak lapurtu eta bortxatzen zituen Barajuengo Jauna... Bestalde, ermita kopurua ere oso handia da eta horrek bultzatuta ere kontu asko dabiltza aramaioarren ahotan. Marixekako Amabirjinaren misterioa...

Anbotoko dama

Mari edo Doña Urraka izenez ere ezagutzen da. Bertsio desberdinak ditugu honen inguruan. Hiru modutara behintzat kontatzen da istorioa: gehienek diote, Salgo Garaiko alaba zela; Abadiñoko Muntsaratz baserrikoa dela esan dutenak ere badira eta Barajuengoa dela ere entzun dugu, Torraldekoa hain zuzen ere.

Batzuen esanetan ume zela ez omen zen oso zintzoa eta amak madarikazio bat bota zion: Anega erdixek ale dauken beste egunien, egunetan, ibilliko dala aidien. Beste batzuen esanetan, bikote bat familia edukitzeko irrikan zegoela eskatu ei zuen: Ai! Besteik espada ume bat nais diabruek ogeta bat urteas eruengo balau!. Eta hala gertatu zen. Neskatoa jaio zen, baina hogeita bat urte bete zituenean, deabrua bere bila etorri eta Anbotora eraman zuen.


Kondairak

Besteen esanetan, aldiz, Anbotoko Señora honek Torraldeko kondeak haurdun utzi eta gero Anbotora ihes egin behar izan zuen. Gauetan, argi bat ikusten omen zen mendian eta herritarrek izaki gaiztoak zirelakoan zeuden. Haurra Salgon utzi eta hura bisitatzera gauero-gauero jaisten omen zen, txirritola batekin argi eginez eta hona hemen joan-etorrien arrazoia.

Guztiak bat dat: andre honek Anboton bizilekua zuen. Beste tontor batzuetan ere egonlekua zeukan: Aloñan, Aizkorrin, Aralarren eta Kurtzeberrin.

Izaki gaiztoa dugu denen ustetan, honentzako lekua laino artean baino ez dago.

Zeintzuk ziren izaki honen jarduerak?

* Eskoba baten gainean ibiltzea.
* Dantzan egitea.
* Gauez ota sendorra piztu eta haren argitasunean urrezko orraziarekin orraztea.
* ...

Anbotoko Señorie zeruan ikus zitekeen; suzko bola bat ikusten zen zeruan ziztu bizian zihoala. Herritarren artean argitasun hori ikusi dutenak ere badira; egun, izarren bat izango zela esaten dute baina ikusi zutenean, umeak artean, bene-benetan pentsatzen zuten Anbotoko Señorie zela: An, an, an doie Anbotoko Seiñorie! An nun doien "Anbotoko Señorie"!. Gau eta ilunkaratan ikusten zen, egunez artzainek ikus zezaketen eta gauez jende askok.




Bada, bukatzeko, goikoekin bat ez datorren bertsio bat. Anbotoko Señorie gu bezalakoa omen zen, naturala. Emakume boteretsu, aberats hau Anboton zigortuta egon zen; kartzelara ez sartzearren bertan eduki zuten, morroiak eta guzti zituela egon ei zen Anboton.

Herensugea

Dragoiaren ipuina Suña aldean kontatzen da batik bat. Murutik gertu dagoen auzo batean, hain zuzen ere.

Herensuge hau buru eta hanka ikaragarriak zituen animalia omen zen, krokodiloaren antzerakoa nonbait. Bertsio baten arabera hegalak zituen txoriek lez hegan egiteko. Beldurgarria zen beraz; gainera, gauez izugarrizko orroak ateratzen zituen.

Murutik Arrasatera jaisten zen, Olandixo izeneko baserritik bueltan Axeri esaten dioten etxera irteten zen; bide arro hori, buztanaz egin bide zuen. Axeritik Santa Barbarara igotzen zen eta herritarrek, pertsona bat eskaintzen zioten, berak jateko.

Dragoiak aurrean harrapatzen zuen guztia jaten zuen. Arrasateko herria honetaz gogaitu, eta, lehenengoz, dontzeila bat prestatu zen bere burua eskaintzeko. Harrezkero arrasatearrek tratu bat egin zuten herensugearekin: urtean-urtean zorteoz pertsona bat eskainiko zitzaion. Egoera hau jasangaitza izanik, herritarrek dragoia hiltzea erabaki zuten.

Hiltzeko moduari dagokionez ere bertsio bat baino gehiago ditugu, nahiz eta guztiak oso hurbilekoak izan: guztiek ahotik sartutako burdina, puñal edo ezpata batez akabatu zutela diote, eta gehienek goritutako burdin batez izan zela gaineratzen dute. Batzuen esanetan, bestalde, errementariaren alabari suertatu zitzaionean gertatu ei zen guztia.

Bukatzeko Mondragon izena istorio honetatik datorrela jakin badakigu eta horrela esaten dute herritarrek.

Altxorrak

Aramaio altxorrez gainezka dago kontatzen denaren arabera. Bost altxorren berri behintzat bada eta gehienak Orixoleko haitzetan ezkutatuak izan zirela dirudi.

Lehenengoa, Lonbideren poltsa izenez ezagutzen da. Urdungion jasotako informazioa dugu honokoa; familian gertaturiko pasadizo bitxi bat kontatzen da bertan. Haitzean lurperatua, txanponez beteriko kaxa bat omen dago, Urdungiotik ez oso urruti. Urtetan zehar bila ibili diren arren, oraindik ez da ezer aurkitu.

Bigarrena, Arriolako Goienengo Nagusiko ugazabek lurperatu ei zuten. Edarrakara urre hartu eta haitzera eraman omen zuten gordetzera, gerrak, lapurrak edo zerbaiten beldurrak bultzatuta. Lekuko batzuk diotenez hil egin zituzten eta altxorra hor gelditu zen inork non zegoen jakin barik.

Hirugarrena Ilunpeko haitzekoa dugu. Koadrila batek zulo bat egin zuen bertan urrea zegoelakoan. Gaur egun zuloa beteta dago, artzainek bete zuten ardiak bertara jausten zirelako.

Laugarrena jada aurkitutako altxorra da. Txanponez beteriko arran bat topatu ei zen Ilunpeko haitzaren ondoko, zuloren batean.

Eta, azkenik, Napoleon denboran soldaduak ibili ei ziren inguru hauetan. Urdungio baserriaren inguruan bola lekua egin zuten eta han jokoan zebiltzala zesta batean urrea maneiatzen zuten. Gainera urre biltegi bat ere eduki zutela diote.

Abade ehiztaria

Istorio hau ere oso ezaguna da Aramaion. Bertsio ezberdinak dauden arren, guztiak oso antzerakoak dira. Detaile bat edo beste aldatzen da batetik bestera.

Ba omen zegoen Aramaioko auzo batean ehiztari porrokatua zen apaiz bat. Igande batean, meza ematen ari zela, momenturik garrantzitsuenean kontsagrazio denboran hain justu, txakurraren zaunkak entzun eta dena bertan behera utzi ei zuen txakurrak ateratako erbiaren atzetik joateko.

Harrezkero Martin Abade kondenatuta dago, haizeak, suak edo orei handiren batek harrapatu ei zuen. Orain ez dago ez zeruan ezta infernuan ere: Hi ez as izengo ez mundureko eta ez beste mundureko.

Apaiza laino artean galduta omen dabil, txakurraren bila eta txakurraren zaunkak entzuten omen dira, lainoa egiten duenean. Belamendi inguruetan ere argitasunak ikusi izan dira...

Marixekako miraria

Uribarriko abadeak (Marixeka Uribarri auzokoa da) ahots bat entzun omen zuen ametsetan. Ahotsak zera esaten zion: Marixekara, aguro Marixekara. Abadea, jaiki eta korrika joan zen Marixekara. Hasiera batean, ez zuen ezer berezirik nabaritu, baina konturatu zen Amabirjiñak burua alde batera mugituta zeukala. Amabirjinaren buruak erakusten zuen norabideari jarraitu eta gizon bat ikusi zuen hilzorian. Itxura denez, gizon hau herrira jeneroa ekartzen zuen karrometeroa zen, eta dirua edo generoa lapurtzeko hil nahi izan zuten. Lepoa moztu zioten arren eta hiltzat utzi, bizirik zegoen abadea iritzi zenean eta komulgatu ostean, gizon hori hil egin omen zen, modu kristauan hil ere. Horratx Marixekako Amabirjinaren miraria.

Torralde

Errealitatea eta fikzioa nahastu egiten dira gai honi buruz hitz egitean. Istorio asko daude lotuta Barajuen auzoari eta hauetako bat Jauntxoari buruzkoa da. Torraldeko Jaunari buruz galdetzean, burura etortzen den lehenengo gauza pernada eskubidea zuela da. Neska-mutilak ezkontzen zirenean emakumeak harekin igaro behar izaten zuen lehenengo gaua. Nahigabe handiak sortzen zituen ohitura honek herrian eta beldurrez egoten ziren neska gazteak. Batzutan haurrak ere eramaten omen zituen bere gaztelura eta urtetan han eduki.

Lekuko askok badakite esaten, nork bukatu zuen ohitura harekin. Badirudi Berta Ibabe, Ibabe baserriko alaba, izan zela kondeari frente egin ziona. Berta Ibaberi tokatu zitzaionean zera egin zuen, kortara joan eta bere burua lohiez bete, simaurrez igurtzi. Kondeak ikusi zuenean, higuindu egin zen; Juana Ibaberen arabera, zera esan zuen kondeak orduan: Oñate para las ranas y Aramaiona para marranas. Berta Ibaberen ekimen honekin amaitu zirela horrelako kontuak sinisten da, eta ordutik aramaioarrek bizimodu duinagoa izan zutela.

Kaixo denoi
Este domingo volvemos a proponeros una salida. Recordad que este mes tenemos programadas 2 salidas: una este domingo día 11 y otra el 25.
Las salidas serán una al monte Orixol en la zona de Aramaiona , y otra al monte Baio desde San Roman.

Dependiendo del tiempo que haga este domingo, haremos una u otra. Si no llueve iremos al Baio, Subiremos a la cima, estaremos un buen rato almorzando y jugando arriba y bajaremos otra vez a San Roman. Todo los que nos animemos llevaremos comida para comer en la Leze, en Egino y después de comer preparemos un par de vías de escalada para los pequeños y para los mayores. Pero para eso necesitamos que no llueva y la roca este seca. Esperamos que os animes a probar los mayores más que la en la última ocasión.

Si el tiempo no nos acompaña, Salida mañanera a Orixol y dejamos este plan para el día 25.
El sabado estaremos pendiente de la previsión del tiempo y al mediodía os mandaremos un mail de cual de las 2 hacemos.

Agur beroak